Pedagogika Montessori
Nim przejdę do samych mobili Montessori, chciałabym chociaż pokrótce opowiedzieć Ci o samej twórczyni pedagogiki Montessori.
Dr Maria Montessori, była jedną z pierwszych kobiet lekarzy we Włoszech, była również doskonałym pedagogiem. Niemal całe swoje życie poświęciła pracy z dziećmi, również tymi upośledzonymi umysłowo, oraz dziećmi wydalonymi ze szkół, ze względu na brak umiejętności uczenia się.
W pedagogice Montessori wychowanie dziecka rozumiane jest jako wspieranie i pomoc w indywidualnym rozwoju, a także doprowadzenie dziecka do samodzielności, niezależności od dorosłych, odpowiedzialności i miłości do świata.
Maria Montessori, stosowała swoje metody wychowawcze i edukacyjne, poprzez stworzenie właściwie przygotowanego otoczenia, oraz poprzez tworzone różnego rodzaju pomocy edukacyjnych i rozwojowych.
Dowiodła, że niezależnie od płci, rasy, czy klasy społecznej, dzieci posiadają ogromną potrzebę odkrywania, ciekawość i chęć poznania, oraz przechodzą te same etapy rozwoju. Dr Maria Montessori dowiodła również, że dzięki jej pedagogice, dzieci wcześniej uznawane jako upośledzone, nie posiadające zdolności uczenia się, okazały się być bardzo pojętne. Potrafiły zdać egzaminy „normalnych szkół”, często z lepszymi wynikami, niż dzieci, którym nie ułatwiono rozwoju. Nie trudno więc sobie wyobrazić, że u dzieci zdrowych, nie obarczonych problemami psychologicznymi, czy rozwojowymi, zastosowanie metody Montessori przynieść może jeszcze lepsze efekty.
Dzięki niezwykłej skuteczności, pedagogika dr Marii Montessori zyskała popularność i uznanie na całym świecie, Metoda Montessori została przyjęta w szkołach publicznych we Włoszech i Szwajcarii i jest wdrożona do systemów szkolno-przedszkolnych w wielu innych państwach.
Montessori, a mobile
Maria Montessori wraz ze swoimi współpracownikami opracowała pomoce edukacyjne i rozwojowe również dla niemowląt. Wśród nich możemy wyróżnić mobile Montesori, które zawieszone nad łóżeczkiem pomagają rozwijać zdolności dziecka do wizualnego poznawania świata. Przykładowo dzięki mobilom, niemowlę stopniowo rozwija skupianie uwagi na poruszającym się obiekcie, rozwija umiejętność śledzenia obiektów, postrzeganie kolorów i głębi.
Seria wizualnych mobili Montessori, została starannie zaprojektowana i dostosowana do potrzeb rozwojowych niemowlęcia: od prostych, czarno-białych geometrycznych kształtów, poprzez trzy ośmiościany w kolorach podstawowych, następnie poprzez pięć kulek styropianowych pokrytych nicią hafciarską w 5 odcieniach jednego koloru, zawieszonych od najciemniejszej do najjaśniejszej, mamy także wykonane z papieru holograficznego cztery stylizowane na tancerzy postacie, później przechodzimy do równolegle ułożonych względem siebie falistych kształtów w kolorach tęczy, wykonanych w stopniowanych rozmiarach i wreszcie przechodząc do mobili pokazujących występujące w naturze i żyjące w wodzie lub powietrzu zwierzęta, takie jak np. wieloryby, motyle, ptaki.
Powyższe mobile zostały ściśle dostosowane do umiejętności postrzegania kształtu i koloru przez niemowlę. Dzięki tak starannie dobranym mobilom, niemowlęta nie są bombardowane bezsensownymi bodźcami, których nie potrafią dostrzec, lecz zostaje im zaoferowana odpowiednia seria doznań, potrzebna na danym etapie życia, dzięki czemu wspomagany jest ich prawidłowy rozwój.
Chcę jeszcze dodać, że nie zawsze duże zainteresowanie mobilem pojawia się od razu. Niemowlę musi być gotowe na doznania, jakie oferuje dany mobil. W pedagogice Montessori najważniejsze jest, by zawsze podążać za potrzebami i zainteresowaniami dziecka, przy czym należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie. Czasem trzeba kilku prób, by odkryć odpowiedni moment do wprowadzenia mobilu Montessori.
W powyższym zestawieniu mobili Montessori w tygodniach podaliśmy poglądowy przedział w jakim wprowadzamy poszczególne mobile, jednak każdy z mobili można pokazywać niemowlęciu tak długo, jak długo wykazuje nim zainteresowanie. Najczęściej trwa ono kilka miesięcy. Gdy zainteresowanie mobilem spada, jest to sygnał dla rodzica, do wprowadzenia kolejnego mobilu wizualnego Montessori, który będzie w stanie zaspokoić dalsze potrzeby rozwojowe. Nadal należy powracać do poprzednich mobili, by na nowo pozwolić dziecku je odkrywać z nowym entuzjazmem i zainteresowaniem.
Mobil, a tradycyjna karuzela nad łóżeczko
Wielu rodziców widząc mobil Montessori, nie wierzy, że niemowlęciu takie proste „coś” może się spodobać. Osoba dorosła, która ma już wykształcone zmysły i sposób postrzegania świata, często wybiera zabawki i elementy wyposażenia dziecięcego pokoju zgodne z własnym gustem i upodobaniami, czy też zgodnie z obowiązującą modą, zapominając przy tym, komu tak naprawdę mają one służyć. Takie sceptyczne nastawienie zmienia się w momencie gdy rodzic na własne oczy przekonuje się z jaką radością i zainteresowaniem niemowlę reaguje na mobil Montessori. W prostocie mobili zawarta jest ich siła.
Barwne wymyślne karuzele, z modnymi maskotkami, z wieloma ruchomymi elementami, dźwiękiem, czy nawet światełkami nie zrobią wrażenia na noworodku. Małe niemowlę po prostu tego nie widzi, o czym rodzice często nie mają pojęcia. Zbyt wiele ruchu może być dla niemowlęcia irytujące, gdyż jego układ nerwowy nie jest jeszcze w stanie poradzić sobie z dużą ilością impulsów i wrażeń. Te argument przemawiają za tym, że to nie barwna ruchoma karuzela, a prosty mobil sprawi, że maluszek oniemieje z zachwytu i z zaciekawieniem będzie wpatrywał się w delikatnie poruszające się elementy mobilu.
Warto jeszcze wspomnieć, że karuzele nad łóżeczko zazwyczaj spotykane w sklepach, często są wykorzystywane do usypiania dzieci, natomiast mobile Montessori powinny być używane wtedy, gdy niemowlę jest wypoczęte, aktywne, zaangażowane i czujne. Mobile mają pomóc dziecku skupiać uwagę, rozwijać umiejętności wzrokowe, koncentrację i śledzenie obiektów w ruchu. Dlatego właśnie zaleca się zawieszenie mobilu w miejscu, w którym dziecko się bawi, a nie w miejscu, które kojarzy mu się ze spaniem.
Prawidłowy montaż wizualnego mobilu Montessori
Mobil wizualny – jak sama nazwa wskazuje – jest narzędziem do obserwacji, dlatego powinien znajdować się jedynie w zasięgu wzroku dziecka, a nie w zasięgu rączek. Mobil powinien też znajdować się poniżej linii wzroku dziecka w odległości 20-30 cm od oczu dziecka.
Aby niemowlę nie odchylało główki do tyłu, nigdy nie należy zawieszać mobilu bezpośrednio nad główką dziecka. Zawieszenie mobilu tuż nad głową może prowadzić do utrwalania pozycji odgięciowej głowy. Pozycja ta nie jest wskazana dla rozwoju dziecka, ponieważ prowadzi do nieprawidłowego rozkładu napięcia (obniżenia napięcia w przedniej części i podwyższenia w obręczy barkowej).
Dopuszcza się także zawieszenie mobilu z boku, jednak należy wtedy pamiętać o obracaniu maluszka, aby nie utrwalać asymetrii. Obustronne oddziaływanie na dziecko umożliwia mu naukę właściwego odczuwania swojego ciała, jego ułożenia w przestrzeni oraz harmonijny rozwój małej i dużej motoryki.
W prawdzie rodzice zawieszają mobile nad łóżeczkiem, czy nad przewijakiem, jednak najlepiej mobil zawiesić na haczyku z sufitu, w miejscu aktywności niemowlęcia, by mogło z niego korzystać w czasie, gdy jest czujne, wypoczęte i pobudzone do zabawy.